เมื่อวันจันทร์ที่ 9 กรกฏาคมที่ผ่านมา เป็นวันครบรอบหนึ่งศตวรรษของพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติจีน โดยเริ่มต้นจากการเป็นพิพิธภัณฑ์จีนแห่งแรกที่สร้างเพื่อสาธารณชนแล้ว ยังเป็นพิพิธภัณฑ์ที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกอีกด้วย ตั้งแต่อดีต ที่นี่ผ่านร้อนผ่านหนาว ตั้งตระหง่านเป็นสักขีพยานให้กับจีนไม่ว่าจะเป็นช่วงขาลงหรือขาขึ้นของประเทศ

"เราพยายามทำให้ดีที่สุดเพื่อจะเป็นพิพิธภัณฑ์ระดับแนวหน้าของโลก" ผู้อำนวยการของพิพิภัณฑสถานแห่งชาติพูดด้วยสายตามุ่งมั่น ด้วยพื้นที่ขนาด 200,000 แสนตารางเมตร ปัจจุบัน พิพิธภัณฑ์เก็บสะสมงานศิลปะชั้นเยี่ยมและโบราณวัตถุชิ้นเอกไว้กว่า 1.2 ล้านชิ้น ก่อนหน้านี้ทางพิพิธภัณฑ์ได้ปิดปรับปรุงและงดให้บริการชั่วคราวไปนานพอสมควร ตั้งแต่ปี 2007 ถึง 2010 และใช้งบประมาณในการบูรณะปรับปรุงประมาณ 2.5 พันล้านหยวน (394 ล้านดอลล่าห์สหรัฐฯ)

ส่วนต่างๆ ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติจีน

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติในรูปลักษณ์ใหม่จึงประกอบด้วยห้องจัดนิทรรศการ 48 ห้อง โรงภาพยนตร์ขนาดใหญ่ 1 โรง หอประชุมใหญ่ ห้องบันทึกและกระจายเสียง รวมถึงร้านจำหน่ายของที่ระลึก ร้านจำหน่ายหนังสือ ศูนย์ภาพยนตร์ศึกษา โรงละครเวที ศูนย์เพื่อการศึกษา ร้านน้ำชาและร้านอาหาร ในปีที่ผ่านมา พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติได้จัดแสดงนิทรรศการขนาดใหญ่กว่า 50 ครั้ง มีการจัดการประชุมทางวิชาการ การอภิปรายและการประชุมสัมมนาเกี่ยวกับศิลปะและวัฒนธรรมต่างๆ รวมทั้งยังรองรับผู้เข้าชมอีกกว่า 4.1 ล้านคน

ห้องจัดนิทรรศการกลาง

หากย้อนกลับไปเมื่อหนึ่งร้อยปีที่แล้ว พิพิธภัณฑ์แห่งนี้ได้ก่อตั้งขึ้นในปี 1912 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ความรู้และวิทยาการเกี่ยวกับสังคมตะวันตกเผยแพร่เข้ามาในจีน ขณะนั้นนักเรียนทุนชื่อ "สู จี่หยู" ได้นำความคิดเกี่ยวกับพิพิธภัณฑ์มาเผยแพร่ในจีนตั้งแต่ปี 1848 และมีกลุ่มคนชนชั้นปัญญาชนจีนได้เห็นความสำคัญและริเริ่มก่อตั้งสถาบันการศึกษาเพื่อมวลชนต่างๆ ไม่ว่าจะเป็น ห้องสมุด สวนสัตว์ หรือพิพิธภัณฑ์ขนาดเล็กขึ้น

ก่อนหน้านี้ "สู" ได้เขียนหนังสือเกี่ยวกับประสบการณ์ในต่างแดน เขาได้บรรยายความประทับใจเกี่ยวกับพิพิธภัณฑ์ในสเปน โปรตุเกส และเยอรมนี หลังจากนั้น 10 ปีถัดมา มีนักเรียนทุนและข้าราชการระดับสูงของจีนอีกมากมายที่มีโอกาสเดินทางไปยังยุโรปและได้เขียนถึงความน่าตื่นตาตื่นใจและตระการตาเกี่ยวกับประสบการณ์ในพิพิธภัณฑ์เช่นกัน

ช่วงปลายราชวงศ์ชิง(1644-1911) มีนักปฏิรูปชื่อ "กาง โย่วเหวย" ได้เสนอการก่อสร้างพิพิธภัณฑ์ หอศิลป์ สวนสัตว์และหอจัดแสดงดนตรี เขาเรียกสิ่งเหล่านี้ว่า "สังคมต้นแบบ สังคมแห่งการเรียนรู้" ต่อมาในปี 1898 "จาง เจี้ยน" นักบุกเบิกหัวก้าวหน้าของจีน ได้ยื่นโครงการกับคณะกรรมการบริหารแผ่นดินราชวงศ์ชิง โครงการดังกล่าวชื่อว่า "การก่อตั้งพิพิธภัณฑ์ในจีน เพื่อเป็นแหล่งให้ความรู้กับนักเรียนและนักศึกษา" หลังจากนั้น ปี 1868-1911 คณะมิชชั่นนารีคาทอลิกจากฝรั่งเศส อังกฤษ สหรัฐอเมริกาและเยอรมนีได้เข้ามาก่อสร้างพิพิธภัณฑ์จีนแห่งแรกที่นครเซียงไฮ้ เมืองเทียนจิน เมืองจี๋หนานของมณฑลซานตง และปี 1905 มีพิพิธภัณฑ์เอกชนแห่งแรกที่ก่อสร้างโดยท้องถิ่นเมืองหนานทง มณฑลเจียงซูขึ้น

การก่อร่างสร้างพิพิธภัณฑ์จีนและประวัติความเป็นมาจะเป็นอย่างไรต่อไปนั้น โปรดติดตามได้ในปักกิ่งเพลินเพลินในสัปดาห์หน้า (วันพฤหัสบดีที่ 19 กรกฏาคม 2555)

สุชารัตน์ สถาพรอานนท์