อาหารเสฉวนเน้นสี กลิ่น รสชาติ และรูปร่าง ซึ่งได้ให้ความสำคัญต่อรสชาติมากที่สุด รสชาติของอาหารเสฉวนประกอบด้วยซ่า เผ็ด เค็ม หวาน เปรี้ยว ขมและหอม ลักษณะพิเศษของอาหารเสฉวนก็คือผสมผสานรสชาติ 7 อย่างนี้ด้วยวิธีการปรุงแบบพิเศษ ได้เป็นรสชาติใหม่หลายสิบอย่าง เช่น เผ็ดซ่า เผ็ดเปรี้ยว เค็มสด และรสเปรี้ยวหวาน เป็นต้น นับว่าเป็นวัฒนธรรมการปรุงอาหารที่มีรสชาติหลากหลายที่สุด จึงมีคำพูดที่ว่า "อาหารที่อร่อยอยู่ที่ประเทศจีน รสชาติที่มากมายสุดอยู่ในอาหารเสฉวน"

เครื่องปรุงสำคัญที่สุดในการทำอาหารเสฉวนก็คือพริกสด พริกไทย และขิงสด รสชาติที่เผ็ด เปรี้ยวและซ่าที่ได้ออกมานั้นจึงมีเอกลักษณ์พิเศษของตน แตกต่างกับรสชาติของอาหารประเภทอื่น การทำอาหารเสฉวนเน้นควบคุมระดับไฟในเตาและเวลาการใช้ไฟเป็นพิเศษ ถนัดในการใช้รสผสมที่ได้จากการนำรสซ่า เผ็ด เค็ม หวาน เปรี้ยว ขมและหอมมาปรุงด้วยกัน จึงสร้างความแปลกใหม่ประทับใจอย่างยิ่งให้กับคนที่รับประทานอาหารเสฉวน

สรุปแล้ว ความอร่อยของอาหารเสฉวนขึ้นอยู่กับปัจจัยสำคัญ 4 ประการ หนึ่งคือคัดเลือกวัตถุดิบอย่างเอาจริงเอาจัง ตั้งแต่สมัยโบราณ พ่อครัวก็พิถีพิถันในการคัดเลือกวัตถุดิบในการทำอาหาร มีหลักการที่ว่า เลือกใช้วัตถุดิบตามความเหมาะสม คือไม่เพียงแต่คำนึงถึงด้านคุณภาพเท่านั้น หากยังให้ความสำคัญต่อการประหยัดด้วย และเครื่องปรุงที่ใช้ก็ต้องถูกต้องอย่างเหมาะสม เช่น อาหารประเภทนี้จำเป็นต้องใช้เครื่องปรุงประเภทนี้เท่านั้น ใช้ผิดไม่ได้

ประการที่สอง เตรียมวัตถุดิบอย่างละเอียดถี่ถ้วน การใช้มีดเป็นขั้นตอนสำคัญที่สุดของการทำอาหารเสฉวน ผู้ทำอาหารเสฉวนต้องหั่นวัตถุดิบให้มีความเล็กใหญ่เท่ากัน มีความยาวสั้นเท่ากัน มีความกว้างใหญ่เท่ากัน การหั่นวัตถุดิบให้เท่ากัน ไม่เพียงแต่ทำให้อาหารดูดซับรสของเครื่องปรุงเข้าไปได้ง่ายเท่านั้น หากยังสามารถหลีกเลี่ยงการสุกไม่ทั่วกันได้ด้วย อย่างเช่น ผัดเนื้อวัวแบบเสฉวน ถ้าหั่นเนื้อวัวขนาดชิ้นไม่เท่ากัน การผัดก็จะมีบางส่วนสุกบางส่วนดิบ แม้มีฝีมือการทำอาหารเก่งแค่ไหน แต่ถ้าวัตถุดิบเตรียมไม่ดีก็ไม่สามารถทำกับข้าวที่อร่อยออกมาได้

ประการที่สาม ถือความสมดุลเป็นหลัก การทำอาหารเสฉวน เน้นการใช้วัตถุดิบประกอบเข้ากันอย่างเหมาะสม เช่น เน้นวัตถุดิบรสจืดประกอบกับรสเข้มข้น เนื้อสัตว์ประกอบกับผัก นอกจากคัดสรรวัตถุดิบหลักอย่างพิถีพิถันแล้ว เครื่องปรุงก็ต้องเลือกอย่างเหมาะสม ไม่ควรให้รสชาติเครื่องปรุงกลบรสชาติของอาหารหลัก การปรุงให้ประกอบเข้ากันอย่างเหมาะสมทำให้อาหารเสฉวนมีรสชาติที่อร่อยพอเหมาะ และกลายเป็นอาหารยอดนิยมของชาวจีนทั่วประเทศ

ประการที่สี่ การปรุงอาหารอย่างตั้งอกตั้งใจเป็นพิเศษ วีธีปรุงอาหารเสฉวนมีมากกว่าสิบวิธี การใช้วิธีปรุงแบบไหนจึงจะทำให้อาหารอร่อยก็มาจากประสบการณ์ที่สั่งสมมากว่า 3,000 ปี การปรุงอาหารเสฉวนมีความเข้มงวดในการกำหนดระดับความแรงของไฟในเตาและเวลาการใช้ไฟ ปริมาณเครื่องปรุง และลำดับการใส่ลงหม้อก่อนกลัง ซึ่งทั้งหมดเหล่านี้จะเป็นปัจจัยที่ส่งผลให้อาหารที่ปรุงอร่อยมากน้อยแค่ไหน