คุณวันชัย  วงศ์มีชัย  นายกสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทยนำคณะมาเยือนจีนตามคำเชิญของนายกสมาคมนักข่าวจีน ซึ่งเป็นการเย่าเยือนกันเป็นประจำ เนื่องจากทั้งสองสมาคมมีข้อตกลงความร่วมมือกันมากว่า 20 ปี  องค์กรสื่อแห่งแรกที่มาเยือนคือสถานีวิทยุกระจายเสียงระหว่างประเทศแห่งประเทศจีนหรือซีอาร์ไอ  โดยได้พบหารือกับคุณอัน เสียวอวี่ ผู้อำนวยการศูนย์อาเซียน และได้ให้สัมภาษณ์ผู้สื่อข่าวภาคภาษาไทย สถานีวิทยุซีอาร์ไอ ในประเด็นต่าง ๆ ดังนี้

ความเปลี่ยนแปลงที่เห็นและความประทับใจในจีน

มาจีน 5 ครั้ง ครั้งแรกเมื่อยี่สิบกว่าปีที่แล้ว แต่ระยะสองสามปีมานี้มาติดต่อกัน  ในแง่ของความเจริญ การพัฒนายี่สิบปีที่ผ่านมามีการเปลี่ยนแปลงที่เจริญก้าวหน้าไปเยอะทั้งสภาพของบ้านเมืองและความเจริญของวัตถุอะไรต่าง ๆ  แต่สิ่งเหล่านี้หลายคนก็อาจจะบอกว่ามันก็แลกมาด้วยอะไรที่มากมายพอสมควร  แต่อย่างไรก็ตามสิ่งที่จีนสามารถพัฒนาจนยิ่งใหญ่ขึ้นมาจากในช่วงยี่สิบปีที่แล้วที่อาจจะยังมีความยากลำบากอยู่ ยังเป็นประเทศที่ผลิตสินค้าที่ด้อยคุณภาพ แต่ปัจจุบันก็พัฒนาจนเป็นที่ยอมรับ มีเทคโนโลยีที่ล้ำหน้า  ด้านหนึ่งต้องชื่นชมว่าผู้ที่เขาบริหารประเทศเขาสามารถวางแผนและจัดระบบได้อย่างดีเยี่ยมในการที่จะทำให้ประเทศของเขาพัฒนาขึ้นเมื่อจากยี่สิบปีที่แล้วที่คนอาจจะยังมองว่าจีนล้าหลัง แต่ว่าปัจจุบันจีนก็ขึ้นมาเป็นแถวหน้า อันนี้ก็ต้องชื่นชม   ในฐานะที่ผมเป็นสื่อสนใจติดตามข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการต่อสู้กับปัญหาทุจริตคอรัปชั่นผู้นำยุคปัจจุบันภายใต้การนำของท่านประธานาธิบดีสี จิ้นผิงท่านเอาจริงเอาจังกับการปราบปรามทุจริต ก็มีการจับกุมบุคคลระดับสูงไม่ใช่จับพวกตัวเล็กตัวน้อย ก็สามารถทำให้เกิดข้อเปรียบเทียบที่ว่าปัญหานี้มันเป็นปัญหาร่วมไม่ใช่เฉพาะกับประเทศจีน ประเทศไทยเราก็มีปัญหาคอรัปชั่นเยอะจนกระทั่งกลายมาเป็นสาเหตุของการเปลี่ยนแปลงการยึดอำนาจโดยทหารมาแล้วก็หลายครั้งจากเงื่อนไขปัญหาการทุจริตคอรัปชั่น กระทั่งการออกรัฐธรรมนูญใหม่ก็ยังมีการพูดถึงว่าจะทำยังไงจึงจะสกัดหรือว่าปราบปรามจนถึงกระทั่งการออกกฎเหล็กอะไรต่าง ๆ  แต่ในขณเดียวกันภาพของความเอาจริงที่จะสามารถจับกุมคนทุจริตคนโกงที่เป็นระดับตัวใหญ่ก็อาจจะยังยากลำบากหรือมองเห็นได้น้อยอยู่ มันก็อาจสร้างภาพเปรียบเทียบตรงนี้ แต่จริง ๆ ตอนนี้ปัญหาทุจริตมันเป็นปัญหาสากลทุกประเทศทุกชาติก็มีปัญหาร่วมกันตรงนี้ ผมว่าแบบอย่างอย่างหนึ่งที่จีนได้ทำให้เห็นตรงที่ว่าเอาจริงเอาจังกับตรงนี้ก็เป็นเรื่องที่น่าประทับใจอีกอย่างหนึ่ง

บทบาทของสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์ต่อการสานสัมพันธ์ไทย-จีน

สมาคมฯได้สานความสัมพันธ์ระหว่างจีนไทยโดยกว่า60 ปีของการก่อตั้งสมาคมฯ ได้ทำข้อตกลงความร่วมมืออย่างเป็นทางการกับสมาคมนักข่าวของจีนมากว่า 20 ปีแล้ว เป็นข้อตกลงในลักษณะที่จะมีการแลกเปลี่ยนกันทั้งการเย่าเยือนและข้อมูลข่าวสารต่าง ๆ  ในส่วนของสมาคมนักข่าวเราเองเพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์ที่ดีเราหวังว่าสื่อมวลชนไทยจะมีความรู้ความเข้าใจจีนเป็นอย่างดี ส่วนหนึ่งคือภาษา เราก็พยายามจัดอบรมภาษาจีนให้สื่อมวลชนให้นักข่าวไทยสามารถที่จะเรียนรู้เข้าใจภาษาได้ ในขณะเดียวกันเราก็มีความสัมพันธ์ที่ดีกับนักข่าวจีนที่อยู่ในประเทศไทยเรา ก็ได้แลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสารร่วมกันอยู่เป็นประจำ

เราเองได้พูดคุยกันในสำนักงานหลายครั้ง เรื่องของจีนมีมิติที่มากมาย ในความที่เป็นประเทศที่บทบาทสำคัญต่อโลกมาก มีลักษณะการปกครองที่อาจจะแตกต่างจากบ้านเรา รวมทั้งมีรากเหง้าทางวัฒนธรรมที่มีมายาวนาน ในแง่ของความเข้าใจต่อบทบาทของจีนทั้งในแง่การเมือง สังคม เศรษฐกิจ ไทยเราเองถึงแม้ทุกวันนี้เราจะได้รับข้อมูลข่าวสารแต่ส่วนใหญ่ก็เป็นข้อมูลข่าวสารที่มาจากตะวันตกเสียเยอะ ข้อมูลข่าวสารที่อาจจะมาจากทางจีนโดยตรงที่เราจะสามารถบาลานซ์ข้อมูลจากตะวันตกที่เราอาจจะมีมุมมองที่แตกต่างกันกับของทางจีนนี่ก็ยังมีอยู่  เราก็คาดหวังว่าถ้าสื่อมวลชนของเราสามารถที่จะเข้าใจและสามารถที่จะรับข้อมูลข่าวสารจากทางจีนได้โดยตรงอีกทางหนึ่งเพื่อเอามาเปรียบเทียบกับข้อมูลที่ได้มาจากตะวันตกก็จะสามารถที่จะนำมาพินิจพิเคราะห์แล้วก็นำเสนอออกไปให้มันถูกต้องรอบด้านมากยิ่งขึ้น

กรณีทะเลจีนใต้ บ้านเราส่วนใหญ่มักรับข้อมูลมาจากสื่อตะวันตก ท่านนายกสมาคมฯมองเรื่องนี้อย่างไร

จริง ๆ แล้วปัญหาทะเลจีนใต้เป็นปัญหาทั้งในมิติของความมั่นคงและในมิติของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ในบริบทของขั้วอำนาจ ในระดับของมหาอำนาจเองการที่สหรัฐอเมริกาซึ่งไม่น่าเกี่ยวข้องโดยตรงกับกรณีนี้เท่าไหร่เพราะว่าคาบสมุทรพื้นที่ตรงนี้มันไม่ใช่พื้นที่ของสหรัฐอเมริกาหรือว่าอเมริกาเข้าไปเกี่ยวข้องหรือมีผลประโยชน์โดยตรง แต่ว่าการที่บทบาทของอเมริกาที่พยายามจะเข้าไปสนับสนุนประเทศที่เป็นคู่กรณีกับจีน ในแง่หนึ่งเราก็มองว่าเป็นความพยายามที่จะเข้าไปมีอิทธิพล ซึ่งถ้าเรามองแบบสามัญสำนึกทั่ว ๆ ไป เราอาจมองว่าคุณเข้าไปแทรกแซงเข้ามายุ่งเกี่ยวได้อย่างไร มันไม่ใช่เรื่องของคุณโดยตรง แต่ถ้าเขามองในฐานะว่าเขาเป็นผู้จัดระเบียบโลกเขาก็อาจจะมองในมุมมองของเขาที่ว่าเขาจำเป็นต้องเข้ามาแทรกแซงตรงนี้ แต่ถ้าเรามองให้ลึกในด้านหนึ่งสหรัฐอมริกาเองก็อาจหวังในแง่ผลประโยชน์การคานอำนาจหรือการปิดล้อมจีนไม่ให้มีบทบาทหรือขยายอิทธิพลในภูมภาคนี้ได้อย่างเต็มที่  เพราะฉะนั้นมันก็มีมิติทั้งในเรื่องการถ่วงดุลการต่อสู้ระหว่างมหาอำนาจด้วย ในแง่ของในพื้นที่เองไม่ว่าจะเป็นปัญหาระหว่างจีนกับเวียดนาม จีนกับญี่ปุ่น จริง ๆ แล้วเราก็อยากจะเห็นการสามารถที่จะพูดคุยตกลงกันได้อย่างสันติ หาจุดที่เป็นจุดออมชอมแล้วก็สร้างประโยชน์ได้ด้วยกันทุกฝ่าย เราหวังว่าอยากเห็นสิ่งเหล่านี้จะเกิดขึ้นในภูมิภาค เพื่อสันติสุขและเพื่อประโยชน์ส่วนรวมของทั่วทั้งภูมิภาคด้วย

ข้อมูลล่าสุดจากการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทยเผยว่านักท่องเที่ยวจีนมีส่วนสำคัญที่สุดในการท่องเที่ยวไทย ท่านมองเรื่องนี้อย่างไร

มิติทางเศรษฐกิจปัจจุบันประเทศไทยเรามีปัญหาทางด้านเศรษฐกิจอยู่พอสมควร ตอนนี้ต้องยอมรับว่ารายได้จากการท่องเที่ยวก็ถือว่าเป็นตัวหนึ่งที่มาพยุงเศรษฐกิจอย่างสำคัญ  แล้วก็นักท่องเที่ยวที่สำคัญที่ถือว่ามีปริมาณและมีการนำเม็ดเงินมาสู่ประเทศไทยจำนวนมหาศาลที่สุดตอนนี้ก็คือนักท่องเที่ยวจากประเทศจีน เพราะฉะนั้นในแง่ผลประโยชน์ประเทศไทยเราก็ได้ประโยชน์จากตรงนี้เพื่อที่จะช่วยพยุงเศรษฐกิจของเราให้ช่วยฝ่าฟันวิกฤตต่าง ๆ ไปได้  แต่ก็ต้องยอมรับว่าเมื่อมีนักท่องเที่ยวมหาศาล และเป็นนักท่องเที่ยวจีนที่มาจากหลาย ๆ พื้นที่ แต่ละพื้นที่ก็อาจจะมีขนบธรรมเนียมและวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน เพราะฉะนั้นเวลาที่เขามาเมืองไทยแล้วอาจมาแสดงพฤติกรรมที่คนไทยอาจรู้สึกว่ามันไม่เหมาะสมต่าง ๆ หรือพื้น ๆ การส่งเสียงดังการเอะอะอะไรต่างๆ เหล่านี้ เราต้องพยายามเรียนรู้ที่เข้าใจว่าอาจจะเป็นปัญหาเรื่องวัฒนธรรมหรือการสื่อสารที่ไม่เข้าใจกันด้วยเพราะว่าถ้าเราพยามไปตั้งข้อรังเกียจแต่เพียงอย่างเดียวจะเห็นได้ว่าพอมีพฤติกรรมอะไรที่คนไทยอาจมองว่ามันไม่เหมาะสมแล้วอาจเอาไปลงในสื่อสังคมออนไลน์หรือโซเชียลมีเดียแล้วทำการประจานหรือวิพากษ์วิจารณ์กันอย่างรุนแรง โดยที่บางครั้งเราอาจไม่ได้ใส่ใจว่าผลกระทบตรงนั้นมันอาจจะเกิดต่อความรู้สึกของคนจีนที่เขามองว่าเราไปตั้งข้อรังเกียจเขาหรือเปล่า ซึ่งถ้าเกิดเขาเอาไปขยายผลแล้วทำให้เกิดปัญหาขึ้นมา บางทีผลกระทบที่มันจะเกิดขึ้นกับประเทศไทยอาจจะได้ไม่คุ้มเสีย   เราอาจจะสะใจที่ได้วิพากษ์วิจารณ์แต่หากผลกระทบที่จะตามมามันเกิดเป็นกระแสความไม่พอใจกันขึ้นมา เช่นบางชาติก็เคยเกิดกรณีที่ทำให้สังคมจีนเองเกิดความไม่พอใจแล้วก็ถึงขนาดแอนตี้สินค้าหรือแอนตี้ไม่มาเที่ยวก็จะเกิดผลกระทบถึงผลประโยชน์ของส่วนรวมได้เหมือนกัน เพราะฉะนั้น ปัญหาตรงนี้ถ้าเราได้พยายามที่จะทำความเข้าใจวัฒนธรรมของจีน การที่เขาส่งเสียงดังบางทีเขาอาจมีการสื่อสารที่ไม่เข้าใจกันอะไรบางอย่าง ถ้าเรามองด้วยความรู้สึกที่เป็นมิตรกันมีอะไรที่อะลุ่มอล่วยกันได้มันก็จะเป็นผลดีกว่าการที่เราจะไปมองอะไรด้วยความคิดแบบไทย ๆ เราเอง

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------