ข้อความกินใจทั้งในระดับปัจเจกบุคคล ชุมชน สังคมและประเทศชาติจากคุณผุสดี คีตวรนาฎ อดีตนายกสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทย ที่สนใจศึกษาประเทศจีนมานานหลายสิบปี มีทั้งความประทับใจและแง่คิดดี ๆ มาฝาก

ประทับใจมาก รู้สึกว่าผู้นำจีนได้ทำอะไรเพื่อประชาชนจริง ๆ

คุณผุสดีเล่าว่ามาจีนครั้งแรกตั้งแต่สมัยท่านนายกรัฐมนตรี ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช มาเปิดสัมพันธ์กับจีนตั้งแต่ปี ค.ศ.1975 ประทับใจในการเปลี่ยนแปลงของประเทศจีนมาก ได้เห็นการเติบโตของประเทศจีน ครั้งแรกที่มาปักกิ่งมีแต่บ้านชั้นเดียว สูงสุดก็โรงแรมปักกิ่งซึ่งมี 4 ชั้น ทุกคนแต่งตัวไม่มีสีสันเลย เปรียบเทียบกับเดี๋ยวนี้จะบอกว่าฟ้ากับดินก็ได้แตกต่างกันมากเลย

ดิฉันเรียนภาษาจีนในประเทศไทยตั้งแต่ยังเป็นเด็ก อยู่หนังสือพิมพ์จีนมาตลอดก็ได้พัฒนาภาษาจีน เพราะฉะนั้นจึงสนใจประเทศจีนมาก ชอบประวัติศาสตร์จีนด้วย เรียนรู้ประวัติศาสตร์จีนมาก จึงเห็นการเปลี่ยนแปลงที่บอกว่าประทับใจมาก คือทำไมถึงพัฒนาได้รวดเร็วขนาดนี้

ในช่วง 41 ปีที่มาจีนนับไม่ได้จริงๆว่ามากี่ครั้ง คือมาทุกปี แต่ละปีก็มาหลายครั้ง เป็นคนชอบทัศนาจรเพื่อหาความรู้ เดินทางทั่วประเทศจีนเรียกว่าทุกมณฑลเลยก็ได้แต่ยังไม่ใช่ทุกเมือง ก็ได้เห็นความเติบโตการเปลี่ยนแปลงมากมาย ทั้งทางด้านวัตถุ ความคิดอ่านของคน การศึกษา ประทับใจมาก รู้สึกว่าผู้นำจีนได้ทำอะไรเพื่อประชาชนจริง ๆ

เคยนั่งรถไฟความเร็วสูงไปเทียนจินตั้งแต่ตอนเปิดใหม่ ๆ วานนี้ไปนั่งอีกก็ประทับใจมาก เพื่อนสื่อมวลชนที่มาด้วยกันก็ประทับใจมาก ทั้ง ๆ ที่เป็นรถไฟความเร็วสูงสายแรกเลย แต่ก็ดีมาก ๆ วิ่งได้นิ่งมากเงียบมาก

อยากเรียนรู้ชีวิตความเป็นอยู่ของชนกลุ่มน้อย อยากไปในที่ที่ยังไม่ค่อยเจริญ

คราวนี้ที่มากับคณะอยากไปสถานที่ที่คนยังไม่ค่อยได้ไปก็เลยเลือกมองโกเลียใน อยากสัมผัสอยากไปเรียนรู้ชีวิตความเป็นอยู่ของชนเผ่ามองโกลว่าเป็นอย่างไร ซึ่งส่วนใหญ่สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์จะไม่ค่อยเลือกไปที่ที่เจริญแล้วอย่างเช่นที่ภาคตะวันออกแทบจะไม่เคยเลือกเลย อยากเรียนรู้อยากศึกษาความเป็นอยู่ของชนกลุ่มน้อย หรือในที่ที่คิดว่ายังไม่เจริญเท่าที่ควร ทุกครั้งสถานที่ที่เราไปในระยะหลัง ๆ นี้ เปลี่ยนแปลงไปมากพัฒนาไปมาก

จุดของความอดทนความพยายามเราน่าจะต้องเรียนรู้และเอาอย่างจีน

ความขยันขันแข็ง ความอดทนของประเทศจีน เราดูได้จากนักเรียนจีนที่เขามุ่งมั่นเรียนการเรียนมากมาย ดิฉันได้สัมผัสกับครูสอนภาษาจีนซึ่งไปสอนที่ไทยเขาก็จะบ่นว่าทำไมนักเรียนไทยไม่ค่อยเรียบร้อยเหมือนนักเรียนจีน เด็กนักเรียนชั้นประถมชั้นอนุบาลของจีนเขาก็เหมือนกับผ้าพับจะเรียบร้อยมาก แต่เด็กไทยค่อนข้างเน้นไปทางอิสระเสรีปล่อยเด็ก ตามใจเด็ก อยู่ในห้องเรียนอะไรก็ตามเด็กจะไม่ค่อยตั้งใจหรือไม่ค่อยพยายามเรียนวิชาความรู้ ถ้าเทียบกันมีความรู้สึกว่าคนจีนมาความพยายาม มีความอดทนมากมาย ทำอะไรรู้สึกว่าคนไทยจะสู้ไม่ได้ จุดของความอดทนความพยายามเราน่าจะต้องเรียนรู้และเอาอย่างจีน 

เราต้องรู้จักจีนให้มากกว่านี้ แม้ทั้งสองประเทศจะใกล้ชิด จะมีความรู้สึกที่ดีต่อกัน แต่ว่าความเข้าใจกันอย่างในด้านวัฒนธรรมอะไรอย่างนี้ก็ยังขาดอยู่ ซึ่งทางสมาคมฯหรือสื่อไทยน่าจะมีส่วนมากที่จะทำให้ผู้อ่านหรือพี่น้องชาวไทยเข้าใจประเทศจีนมากขึ้น สื่อทุกแขนงก็มีหน้าที่ในฐานะที่เราเป็นประเทศใกล้กัน เป็นเพื่อนบ้านที่ดีต่อกัน ดิฉันเชื่อว่าในด้านของรัฐต่อรัฐ ประชาชนต่อประชาชนก็ดี ความเข้าใจต้องมาเหนือสิ่งอื่นใด ถ้าเรารักกัน สนิทกัน แต่เราไม่เข้าใจกัน มันก็เป็นเรื่องที่ไม่ดีเลยสำหรับความสัมพันธ์ในอนาคต

ฮ่องกง ไต้หวันไม่ใช่ประเทศเป็นดินแดนของจีน

คนไทยยังไม่ค่อยรู้ประวัติศาสตร์ของจีน แม้แต่การเมืองปัจจุบันก็ไม่ค่อยรู้ ยังไม่ชัดเจน เนื่องจากว่าจีนกับไต้หวันก็มีความสัมพันธ์กันมาตลอดเพิ่งขาดไปเมื่อ 41 ปีนี้เอง เพราะฉะนั้นเขาก็ยังรู้สึกว่าเขาเป็นประเทศหนึ่ง ไม่ค่อยรู้เรื่องการเมือง นอกจากว่าคนที่ศึกษาจริง ๆ ก็ทราบหน่อย มันต้องใช้เวลาให้คนเข้าใจมากขึ้น อย่างฮ่องกงคนไม่ค่อยรู้ว่าเดี๋ยวนี้ได้กลับคืนสู่ประเทศจีนแล้ว ยังมีการเรียกฮ่องกงว่าประเทศฮ่องกง ต้องใช้เวลาแล้วก็แลกเปลี่ยนความรู้ แลกเปลี่ยนข่าวสารกันให้มาก

แม้บทสัมภาษณ์จบลง แต่ประโยคนี้ยังวนเวียนอยู่ในความคิดดิฉันตั้งแต่วินาทีนั้นจนบัดนี้ "ถ้าเรารักกัน สนิทกัน แต่เราไม่เข้าใจกัน มันก็เป็นเรื่องที่ไม่ดีเลยสำหรับความสัมพันธ์ในอนาคต"

----------------------------------------------------------------------------