เป้าหมายของนโยบายจีนในปัญหาทะเลจีนใต้สามารถเข้าใจได้อย่างชัดเจนจาก 4 ประการดังนี้

ประการแรก เป้าหมายนโยบายขั้นพื้นฐานของจีนในปัญหาทะเลจีนใต้คือ พิทักษ์อธิปไตย ความมั่นคง และสิทธิประโยชน์ทางทะเลของจีน จีนมักจะใช้ความยับยั้งชั่งใจต่อการเคลื่อนไหวทั่วไปของคู่กรณี แต่ในบางกรณีที่จำเป็นจิงๆ จีนจะใช้มาตรการตอบโต้หลังถูกกระทำ ประชาชนจีนไม่ยอมปล่อยให้ประเทศใดทำลายอธิปไตยและสิทธิประโยชน์ของจีนเหนือหมู่เกาะและน่านน้ำบริวารในทะเลจีนใต้มากขึ้น ประชาชนจีนต้องการให้รัฐบาลพิทักษ์ปกป้องสิทธิประโยชน์ของจีนเอง ด้วยเหตุนี้ จีนจะปกป้องอธิปไตยเหนือดินแดนและสิทธิประโยชน์ของตนเองอย่างเด็ดเดี่ยวแน่วแน่ เพิ่มความสามารถในการควบคุมสถานการณ์ เพื่อหลีกเลี่ยงการเกิดความเสียหายมากขึ้น จากสถานการณ์ปัจจุบัน ขอเพียงไม่มีการคุคามที่ร้ายแรง จีนจะยึดมั่นในนโยบายปัญหาทะเลจีนใต้ คือ "สงวนข้อพิพาท ร่วมกันบุกเบิกพัฒนา " บนพื้นฐานเคารพข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ นโยบายของจีนในการแก้ไขข้อพิพาททะเลจีนใต้ด้วยสันติวิธีโดยผ่านการปรึกษาหารือและเจรจานั้นจะไม่เปลี่ยนแปลง

ประการ 2 นโยบายของจีนในปัญหาทะเลจีนใต้เน้นการรักษาเสรีภาพการเดินเรือ และความปลอดภัยของเส้นทางเดินเรือ ทะเลจีนใต้เป็นช่องทางระดับยุทธศาสตร์ระหว่างประเทศ เป็นเส้นทางเดินเรือเพื่อการค้าที่สำคัญที่สุดของโลก สินค้าที่ขนส่งทางทะเลทั่วโลก 40% ส่งผ่านช่องทางนี้ เสรีภาพและความปลอดภัยของการเดินเรือในทะเลจีนใต้เป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้สำหรับเขตเศรษฐกิจใหญ่ทั่วโลก รวมทั้งจีนด้วย การค้าและการลำเลียงพลังงาน 70%-80% ของจีนต้องอาศัยเส้นทางเดินเรือในทะเลจีนใต้ จึงกล่าวได้ว่า จีนเป็นหนึ่งในประเทศที่ใช้ประโยชน์จากเส้นทางเดินเรือในทะเลจีนใต้มากที่สุด ทะเลจีนใต้ยังเป็นช่องทางสำคัญสำหรับกองทัพเรือจีนที่จะแล่นไปยังทะเลไกลมากขึ้น

ประการที่ 3 ตัวหารร่วมมากที่สุดหรือ ประโยชน์ร่วมกันมากที่สุดของจีนและประเทศรอบข้างในทะเลจีนใต้คือ การพิทักษ์สันติภาพและเสถียรภาพของภูมิภาค จีนไม่มีเจตนาหรือโครงการใดที่จะแสวงหาครองความเป็นเจ้าในภูมิภาคนี้ สาเหตุที่จีนพยายามยับยั้งข้อขัดแย้งและข้อพิพาทกับคู่กรณีเป็นเพราะว่า คำนึงถึงความสำคัญของสภาวะแวดล้อมที่มีเสถียรภาพ ในวันข้างหน้า จีนจะใช้ความพยายามหลายด้านดังนี้ต่อไป คือ หนึ่ง เสนอและแบ่งปันข้อมูลข่าวสารกับประเทศรอบข้างมากขึ้น เพื่อเพิ่มพูนความเข้าใจกัน สอง ให้บริการสาธารณะในทะเลจีนใต้มากขึ้น เพื่อเพิ่มความมั่นคงและความผาสุกของภูมิภาคนี้ สาม บรรลุแนวปฏิบัติในทะเลจีนใต้ (Code of Conduct in the South China Sea)กับประเทศอาเซียน ร่วมกันกำหนดกฎระเบียบของภูมิภาคนี้ที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น ในระยะยาว จีนในฐานะประเทศใหญ่สุดในบรรดาประเทศที่อยู่รอบชายฝั่งทะเลจีนใต้ จะเพิ่มความสามารถการป้องกันตนเอง และการรักษาสันติภาพของทะเลจีนใต้ รวมทั้งมีบทบาทมากขึ้นในการขับเคลื่อนการแก้ไขข้อพิพาทด้วยการเจรจา

สุดท้าย ประโยชน์ร่วมกันของจีน-สหรัฐฯในทะเลจีนใต้คือ เสรีภาพความปลอดภัยในการเดินเรือ และการทำให้ประเทศในภูมิภาครอบชายฝั่งทะเลจีนใต้มีเสถียรภาพ และความเจริญรุ่งเรือง จีนและสหรัฐฯไม่มีข้อพิพาทใดในทะเลจีนใต้ ทั้งสองประเทศต้องพ้นจากภาวะยากลำบากและความเข้าใจผิดด้านความมั่นคงที่เกิดจากปัญหาทะเลจีนใต้ด้วยการเจรจาและวางจุดมุ่งหมายของกันและกันให้กระจ่างแจ้ง จีนและสหรัฐฯจำเป็นและสามารถร่วมมือกันในทะเลจีนใต้ จีนมีเป้าหมายที่จะพัฒนาประเทศให้เป็นประเทศที่มีความเข้มแข็งทางทะเล มหาสมุทรของโลกใบนี้นับวันมีความสำคัญยิ่งขึ้นต่อการพัฒนาของจีนและความร่วมมือระหว่างประเทศ แน่นอนวิสัยทัศน์ทางทะเลของจีนจะไม่จำกัดอยู่เฉพาะทะเลจีนใต้เท่านั้น การคะเนเป้าหมายของจีนด้วยแนวคิดเดิมๆคงไม่ถูกต้องอีกต่อไป

สถานการณ์จะพัฒนาไปทิศทางไหนขึ้นอยู่กับแนวคิดและทางเลือกของประเทศที่เกี่ยวข้อง หากเลือกความร่วมมือ ทุกฝ่ายจะประสบชัยชนะด้วยกัน แต่หากเลือกการเป็นปรปักษ์ ก็อาจทำให้เกิดภาวะที่ยากลำบากมากขึ้น กระทั่งเกิดการปะทะ ซึ่งทุกฝ่ายต้องเผชิญกับความสูญเสียทั้งหมด

(IN/cai)