ใครก็ตามที่มีโอกาสมาเที่ยว เรียน หรือใช้ชีวิตในจีนโดยเฉพาะตามหัวเมืองใหญ่ ๆ ก็จะเห็นว่าคนจีนทุกวันนี้ไม่ถือเงินสดกันแล้ว Wechat Pay และ Alipay กลายมาเป็นวิธีการจ่ายเงินปกติของผู้คนที่นี่ ไม่ว่าจะค่าผ่าตัดรักษาโรคในโรงพยาบาลไปจนถึงซื้อองุ่นข้างทางสัก 3 ขีด เพียงแค่สแกนคิวอาร์โค้ด ทุกอย่างก็เรียบร้อยโรงเรียนจีน หมดปัญหาแบงค์ปลอม หมดปัญหาทอนเงินไม่ครบ

สิ่งที่จะช่วยยืนยันว่าสิ่งที่เราเห็นมันจะเป็นอย่างที่เราคิดจริง ๆ หรือเปล่านั้น ส่วนหนึ่งอาจจะมาจากสถิติตัวเลขของสถาบันหรือองค์กรที่น่าเชื่อถือ เร็ว ๆ นี้ บริษัท Tencent จีน ได้เผยแพร่รายงานที่ร่วมกันศึกษากับมหาวิทยาลัยเหรินหมินว่าด้วยบทบาทของการซื้อสินค้าบริการผ่านโทรศัพท์มือถือในจีน ผลก็คือผู้ตอบแบบสอบถามกว่าร้อยละ 84 รู้สึกดีที่จะใช้จ่ายผ่านมือถือมากกว่าเงินสด

ผลการศึกษายังได้จัดอันดับเมืองที่มีประชากรใช้ชีวิตกันแบบสมาร์ทไลฟ์มากที่สุด ซึ่งก็จะมีตัววัดจำแนกแยกย่อยลงไปอีกทั้งในเชิงพาณิชย์ สังคม และสวัสดิการ โดย 5 เมืองแรกก็เป็นไปตามคาดคือเป็นเมืองหลวง เมืองเศรษฐกิจ และเมืองเอกของมณฑลสำคัญ ๆ ต่าง ๆ ได้แก่ ปักกิ่ง เสินเจิ้น กวางโจ เซี่ยงไฮ้ และเฉิงตู ขณะที่รองลงมากลายเป็นเมืองม้ามืดนอกสายตาอย่างเมืองตงกว่าน หรือที่รู้จักกันในฐานะศูนย์กลางโรงงานโลก และเมืองโฝชาน ที่เด่นด้านการทำเฟอร์นิเจอร์

หากจำแนกจำนวนผู้ซื้อสินค้าบริการผ่านมือถือตามอายุแล้ว จำนวนผู้สูงวัยมีการใช้จ่ายน้อยกว่ากลุ่มคนที่เกิดในยุคหลังปี 90 อย่างมีนัยสำคัญ สถิติระบุว่าชาวจีนที่เกิดในปี 60 โดยเฉลี่ยแล้วจะถือเงินสดราว 557 หยวน ขณะที่คนเจนเนอเรชันวายพกเงินในกระเป๋าเฉลี่ยเพียง 172 หยวนเท่านั้น

อีกหนึ่งอย่างที่ถ้าจะเหมาไปรวมอยู่ในความเป็นสังคมนิยมอันมีเอกลักษณ์ของจีนได้ไหมนั้นผมก็ไม่ค่อยจะแน่ใจนัก แต่ก็ไม่ยักจะเห็นประเทศไหนมีแบบที่จีนมี นั่นก็คือความล้มเหลวของการใช้บัตรเครดิตในจีนครับ 8 ปีก่อนเป็นช่วงที่ Wechat Pay เริ่มต้นทำตลาดในจีน ผู้คนในตอนนั้นก็ยังใช้เงินสดกันเป็นเรื่องปกติ แต่ความแปลกก็คือแม้จะมีตัวเลือกของ "บัตรเครดิต" มาให้ใช้ ทว่าก็ไม่ได้รับความนิยมเท่าในฝั่งอเมริกา จนกระทั่งปัจจุบัน กลายเป็นว่าการใช้จ่ายผ่านมือถือนี่แหละคือเอกลักษณ์ของจีนที่เติบโตติดจรวด ยอดการใช้จ่ายผ่านช่องทางนี้สูงขึ้นจากเดิมที่ 183 ล้านเหรียญสหรัฐฯในปี 2013 เป็น 2.4 ล้านล้านเหรียญสหรัฐฯในปีที่แล้ว

สังคมไร้เงินสดในจีนกำลังเข้ามามีอิทธิพลต่อการซื้อสินค้าบริการในบ้านเรามากขึ้นเรื่อย ๆ นะครับ ไม่ว่าจะด้วยที่ประเทศเราเป็นเป้าหมายด้านการท่องเที่ยวเบอร์หนึ่งของชาวจีนเอง หรือการรุกของวงการอี-คอมเมิร์ซที่ก็กำลังปรับเปลี่ยนวิธีการใช้จ่ายของเราด้วยแอพลิเคชั่นต่าง ๆ ร่วมเรียนรู้และปรับตัวเองไปพร้อมกันนะครับ