ดร.อนุชา เจริญโพธิ์ (ที่ 3 จากขวา)

วันก่อนได้มีโอกาสพูดคุยกับดร.อนุชา เจริญโพธิ์ อุปนายกฝ่ายต่างประเทศ สมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประเทศไทยซึ่งเดินทางมาเยือนจีนร่วมกับคณะผู้บริหารสมาคมนักข่าวนักหนังสือพิมพ์แห่งประทศไทยตามคำเชิญของสมาคมนักข่าวจีน เมื่อถามถึงความประทับใจในจีน ก็ได้คำตอบว่า มาจีนหลายครั้งก็ประทับใจทุกครั้ง แต่ละครั้งได้ไปในพื้นที่ที่แตกต่างกันไม่ว่าจะเป็นวัฒนธรรมอาหารหรือวัฒนธรรมท้องถิ่น รวมถึงความเจริญของแต่ละเมืองที่เราไป ความเจริญในเมืองจีนก็มีความลดหลั่นกันไป เพราะเป็นพื้นที่ใหญ่ เราได้เห็นอะไรที่หลากหลาย ก็รู้สึกประทับใจทุกครั้งที่ได้มา

ดร.อนุชา เจริญโพธิ์ (ที่ 2 จากซ้าย)

คราวนี้ไปเทียนสินเป็นครั้งแรก จากโจทย์ที่มาคราวนี้ เราอยากนั่งรถไฟความเร็วสูง ด้วยเวลาที่มีอยู่จำกัดทางสมาคมนักข่าวจีนก็จัดให้เรานั่งรถไฟไปเทียนสิน ทำไมเราถึงอยากมา ก็ด้วยความที่ประเทศไทยตอนนี้เรากำลังพูดถึงการก่อสร้างรถไฟร่วมกันระหว่างไทย-จีนคือรถไฟความเร็วสูงเราอยากได้ประสบการณ์ว่าเป็นอย่างไร เพื่อที่ว่ากลับไปจะได้เล่าให้คนฟังหรือคนอ่านหนังสือพิมพ์ในประเทศไทยได้ทราบว่าจริง ๆ แล้วมันเป็นอย่างไร ซึ่งสมาคมนักข่าวจีนช่วยจัดเวลาได้เหมาะสมมาก พอไปถึงเทียนสินภายในหนึ่งวันเราได้เห็นทั้งในแง่ของความเจริญและการที่นครเทียนสินยังคงสามารถรักษาวัฒนธรรมที่ดีงามของเขา เราได้ไปเห็นศาลเจ้าเทียนโห้หรือศาลเจ้าเทพธิดาแห่งทะเล ที่เป็นตัวแทนในตอนที่เป็นมนุษย์เป็นผู้หญิงคนหนึ่งที่เป็นคนดีแล้วก็ช่วยชาวประมง เสียชีวิตตอนอายุ 27 ปี ในท้ายที่สุดก็ได้เกิดเป็นเทพธิดาคือเจ้าแม่มาจู่และคนก็เคารพนับถือกันมาเรื่อย ๆ ศาลเจ้าแห่งนี้มีอายุเกือบ 700 ปี ซึ่งมากกว่ากรุงศรีอยุธยาของเรา ก็อะเมซซิ่ง แล้วก็ได้ไปถนนอิตาลี ไปท่าเรือเทียนสินท่าเรือที่ใหญ่ที่สุดในภาคเหนือของจีนที่คนเทียนสินเขาภูมิใจว่าใหญ่กว่าท่าเรือเซี่ยงไฮ้ และเป็นท่าเรือที่ใหญ่ติด10อันดับของโลกด้วย ที่ได้รับฟังการบรรยายสรุปในสมัยอดีตหลากหลายชาติก็ต้องขึ้นมาเมืองท่าตรงนี้ เขาพาไปดูถนนอิตาลีไปดูวัฒนธรรมตะวันตกว่าเป็นอย่างไร พาไปดูพิพิธภัณฑ์ของเมืองเทียนสิน ดูความเจริญเติบโตของเมืองเทียนสินที่ผ่านมาเป็นอย่างไร ไปดูเส้นทางของแม่น้ำไห่เหอแม่น้ำที่เขาสร้างเมือง ได้ดูเมืองเทียนสินเก่าเมืองเทียนสินใหม่ ดูศูนย์วัฒนธรรม ศูนย์กีฬา ซึ่งได้ทราบว่ามีทุกอย่างล่าสุดเทียนสินเป็นที่จัดประชุมดาวอส ก็ประทับใจดีภายในเวลา 1 วัน คุยกับคณะว่าเราต้องกลับมาอีกรถไฟความเร็วสูงมันนิ่งมันสงบตลอด ตัวขบวนมันซีลตลอด ความเงียบอะไรอย่างนี้ ความรู้สึกเป็นเหมือนไม่ใช่นั่งรถไฟถ้าเปรียบเทียบกับบ้านเรา แต่ว่าที่นี่เทคโนโลยีเจริญกว่าอยู่แล้ว มันเงียบมาก ๆ ด้วยรางที่เขาอาจจะมีรอยต่อที่ซีลเชื่อมกันสนิทมาก ตอนขาไปหลับสบายได้หนึ่งตื่นในครึ่งชั่วโมง เห็นว่ามีสายที่ไปเสิ่นเจิ้นที่ยาวพันสองพันกิโลเมตร มีไปเซี่ยงไฮ้ด้วย มีโอกาสเมื่อไหร่จะต้องมาทดลอง

ความประทับใจต่อจีน

อย่างแรกประทับใจนิสัยใจคอของผู้คน ถึงแม้ผมพูดภาษาจีนไม่ได้ผมจะไม่รู้ว่าเขาพูดอะไร แต่อย่างน่อยผมสังเกตดวงตาเขา เห็นอากัปกิริยาก็มีความเป็นมิตรเหมือนคนไทย มีความเป็นมิตรค่อนข้างสูงเฟรนด์ลี่ เราใช้ภาษามือในการสื่อสาร บางคนที่พูดภาษาอังกฤษได้ก็โชคดีไป แต่ถ้าพูดไม่ได้ก็เป็นอันที่เข้าใจกัน นี่คือเรื่องของผู้คนที่ประทับใจมาก

สองในเรื่องของวัฒนธรรมที่เขาหยั่งรากลึกมาก ผมว่ามันเป็นเรื่องสำคัญและส่วนสำคัญของคน ของมนุษยชาติในทุกชาติว่าความเจริญที่เป็นอยู่ในปัจจุบันมันจะต้องมีประวัติศาสตร์ที่ยาวนาน ประเทศไหนสั่งสมความเจริญทางด้านวัฒนธรรม ภาษาหรือแม้กระทั่งวัฒนธรรมอาหารการกินต่าง ๆ มันจะสะท้อนให้เห็นความเจริญในปัจจุบัน ก็หมายถึงว่าคนเราในทุก ๆ ประเทศจะต้องรู้รากของตนเอง

สามคือความเจริญในด้านเทคโนโลยี ทุกอย่างมีหมดทุกมิติ ในประเทศจีนมีทุกมิติทันสมัยแต่ยังอนุรักษ์ของเดิม ๆ ไว้ได้อย่างดีทีเดียวคือพัฒนาแต่ไม่มองข้ามของเก่า

และอีกอย่างหนึ่งคือในทุก ๆ เมืองเขาจะมีพิพิธภัณฑ์ของเขา อย่างน้อยให้เห็นถึงภูมิประเทศหรือการสร้างเมืองของเขา ให้เราซึ่งเป็นคนต่างถิ่นได้เข้าใจว่าเมืองนี้มีที่มาอย่างไร การสร้างเมืองของเขาสร้างไปแบบไหนอย่างไร ซึ่งผมว่าตรงนี้เป็นจุดที่คนไทย หรือแม้กระทั่งเตือนตัวเองว่าจะต้องเรียนรู้ ไม่ว่าจะไปเที่ยวที่ไหนก็ตาม ไม่ว่าจะต้องทำอะไรก็ตาม เราควรต้องรู้ให้ลึกถึงพื้นฐานต่าง ๆ เหล่านี้ก่อน เมืองไทยพิพิธภัณฑ์ลักษณะแบบนี้ค่อนข้างหาได้ยาก ที่จีนพิพิธภัณฑ์ของเขามีเยอะมาก แล้วทุกแห่งไม่ร้าง มีคนเข้าไปดูมาก ผมเห็นการจัดทัวร์บางทัวร์ก็จัดมาเพื่อเที่ยวชมพิพิธภัณฑ์อย่างเดียว ก็มีคนสนใจหรือแม้แต่ในทริปวิชาการ ทริปศึกษาดูงานอย่างที่ผมมาก็จะมีรายการชมพิพิธภัณฑ์อย่างน้อย 1 – 2 แห่ง อย่างน้อยในแต่ละเมืองต้องไปทำความรู้จักแล้วว่า เมืองนี้มีต้นกำเนิดอย่างไร มีการสร้างเมืองอย่างไร เป็นสิ่งแรกที่พวกเราต้องเข้าไปดู มิเช่นนั้น ถ้าเราไม่เข้าใจพื้นฐานต่าง ๆ เหล่านี้ มันจะเที่ยวไม่สนุก วิธีการนำเสนอของพิพิธภัณฑ์จีนน่าสนใจแค่ดูมินิเอเจอร์ที่เขาทำแบบย่อ ๆ มานั่นก็ดึงแล้ว แต่ยังมีแสงสีเสียงมีซีนีม่าให้ดูอีก มีอะไรที่เป็นมัลติมีเดียให้ดูอีก มันยิ่งดึงดูดความสนใจของเราเข้าไปใหญ่ แล้วทำให้เราเข้าใจเมืองนั้นได้ง่าย ๆ ในเวลาที่จำกัด ซึ่งไทยเราควรนำไปใช้บ้าง

------------------------------------------------------------------------------------------