นายสมชาย แสวงการ สมาชิกวุฒิสภาไทย ให้สัมภาษณ์สถานีวิทยุซีอาร์ไอ เกี่ยวกับความร่วมมือระหว่างไทยจีน ในการพัฒนาโครงการคมนาคมขนส่งรถไฟความเร็วสูง โดยเสนอเป็นการร่วมทุนระหว่างประเทศ และตั้งข้อสังเกตเรื่องการบริหารงบประมาณของรัฐบาลไทยที่มีแผนใช้เงินจากการกู้ยืมทั้งหมด ในเรื่องความคุ้มค่าและประโยชน์ที่จะได้รับอย่างแท้จริง พร้อมเรียกร้องรัฐบาลจีน เข้มงวดป้องกันการทุจริตคอรัปชั่นทุกรูปแบบ หากจะร่วมโครงการกับประเทศไทย

นายสมชาย เห็นว่า เมื่อเปรียบเทียบราคาค่าโดยสารรถไฟความเร็วสูง จะใกล้เคียงค่าเครื่องบินต้นทุนต่ำ โดยเมื่อคำนวณในเบื้องต้นขณะนี้ ต้นทุนตกอยู่ประมาณกิโลเมตรละ 2.50 บาท ดังนั้น เส้นทางกทม. เชียงใหม่ 1500 บาท ไปกลับ ประมาณ 3 พันบาท ก็จะเกิดการเปรียบเทียบกับการเครื่องบิน ซึ่งมีแนวโน้มคนจะเลือกโดยสารเครื่องบินที่รวดเร็วกว่า

นอกจากนี้ การสำรวจตัวเลขจำนวนคนที่เดินทางไปมาระหว่างเชียงใหม่กับจังหวัดอื่นๆ โดย ใช้รูปแบบต่างๆพบว่ามีประมาณ 5 ล้านคนต่อปี แต่ต้นทุนการก่อสร้างรถไฟความเร็วสูงในเส้นทางนี้ประมาณ 3 แสน 7 หมื่นล้านบาท จุดคุ้มทุนต้องมีผู้โดยสารเฉลี่ยอยู่ที่ 7-9 ล้านคนต่อปี ก็ทำให้เห็นว่า ยังไม่คุ้มค่า ไม่นับรวมเรื่อง การกำหนดเส้นทางไม่ได้เชื่อมต่อกับประเทศอาเซียนแต่อย่างใด เพราะเชียงใหม่ยังไม่ได้เป็นประเทศชายแดน

แม้ว่า อาจมีมาตรการที่รัฐบาลจะลดราคาค่าโดยสารเพื่อจูงใจให้คนใช้บริการเพิ่มขึ้น แต่ก็จะมีต้นทุนแบกรับค่าใช้จ่ายต่างๆที่เกิดขึ้น เช่นค่าจ้างพนักงาน ค่าใช้จ่ายในการบริหาร ซึ่งรัฐบาลต้องเอาภาษีไปชดเชยอีกปีละประมาณ 2 หมื่นล้านบาท จะทำให้เกิดปัญหาในระยะยาวติดตามมาหากขาดทุนสะสมต่อเนื่องหลายปี

ดังนั้น ข้อเสนอที่นายสมชายเห็นว่าเป็นการลงทุนดีที่สุดหากจะมีความร่วมมือระหว่างไทยจีน ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายของรัฐบาลจีน อีกทั้งมีความคุ้มค่านั่นคือการร่วมทุนระหว่างกันเพื่อพัฒนาอาเซียนเชื่อมกับจีน โดยสามารถวางแผนสร้างจากจีนตอนใต้ ผ่านประเทศลาว ข้ามมายังอีสานตอนบนคือจังหวัดหนองคายของไทย ไปภาคใต้ เข้าปาดังเบซาร์ สู่ประเทศมาเลเซีย แล้วออกไปยังประเทศสิงคโปร์ และอีกเส้นทางคือ เชื่อมแล้วมาแยกทางภาคอีสานตอนกลางของไทย ไปสู่ประเทศเวียดนามอีกเส้นทางหนึ่ง ซึ่งมีความเหมาะสมและจะทำให้เป็นเส้นทางศูนย์กลางของภูมิภาคจริงๆ สามารถเชื่อมโยงการกระจายสินค้าและการขนส่งคนได้เป็นอย่างดี

การลดต้นทุนการขนส่งนั้นเป็นปัจจัยสำคัญที่สุด เป็นที่ทราบกันดีว่าเส้นทางขนส่งทางน้ำ มีราคาถูกที่สุดเมื่อเปรียบเทียบกับเส้นทางอื่นๆ แต่นายสมชายเห็นว่ารัฐบาลไทยวางแผนเรื่องพัฒนาเส้นทางน้ำน้อยไป ในจำนวนงบประมาณทั้งหมด 2 ล้านล้านบาท มีงบประมาณเพื่อพัฒนาด้านนี้ สองหมื่น 9 พันล้านบาท ประมาณร้อยละ 1.5 ของงบประมาณทั้งหมดซึ่งถือว่าน้อยมาก

ขณะที่ต้นทุนการขนส่งที่ราคาถูกรองลงมาจากทางน้ำคือทางรถไฟ รัฐบาลก็จัดสรรงบประมาณสำหรับการพัฒนารถไฟรางคู่ 4 แสนล้านบาทเพื่อเพิ่มความเร็วในการขนส่งเป็นประมาณ 100 กม.ต่อชั่วโมง จากนั้นก็เป็นรถไฟความเร็วสูง แต่รถไฟความเร็วสูงก็มีสัดส่วนการลงทุนที่มากกว่าด้านอื่นๆ ซึ่งยังต้องพิจารณาประเด็นที่สองคือ แหล่งที่มาของเงินด้วย เพราะหากเป็นโครงการเงินกู้ทั้งหมด ก็จะต้องแบกรับภาระดอกเบี้ยที่ต้องจ่ายผูกพันในอนาคตระยะยาว

"รัฐบาลไทย ยังตระหนักน้อยเกินไป เรื่องของภาระผูกพันในการชำระหนึ้จากเงินกู้ทั้งหมดในระยะยาว ซึ่งเป็นหนี้สินที่ตกทอดและส่งต่อให้ลูกหลาน ผมเห็นด้วยกับการพัฒนาความเจริญและการลงทุนในโครงการที่จะทำให้ประเทศก้าวหน้า โดยเฉพาะการพัฒนารถไฟและการขนส่งคมนาคม แต่ต้องพิจารณาให้รอบด้าน เรื่องความคุ้มค่าและการลงทุนที่จะเกิดประโยชน์แก่ประเทศอย่างแท้จริง การวางแผนเส้นทางที่จะไปเชื่อมกับประเทศเพื่อนบ้านได้จริง"

สมาชิกวุฒิสภาไทยมีข้อสังเกตเรื่องการวางแผนการใช้จ่ายงบประมาณที่ยังไม่รอบด้าน เพราะใช้งบประมาณสำหรับการพัฒนาการขนส่งสูงมาก รัฐบาลไทย ตั้งงบประมาณสำหรับโครงการนี้ไว้ ประมาณ 7 แสน 8หมื่น 3 พันล้านบาท ซึ่งไม่แน่ใจว่าจะเป็นงบประมาณที่สูงมากไปสำหรับการลงทุนด้านนี้เพียงอย่างเดียวหรือไม่ ในขณะที่รัฐบาลต้องบริหารประเทศด้านอื่นๆด้วย อาทิ ด้านสาธารณสุข การศึกษาและด้านบุคลากร ดังนั้น การเฉลี่ยงบประมาณที่ไม่สมดุลก็จะทำให้โอกาสการพัฒนาด้านอื่นๆลดน้อยลงไปด้วย

นายสมชายเห็นว่าอีกประเด็นที่ต้องให้ความสำคัญมากคือ ความโปร่งใสในการบริหารจัดการงบประมาณ ต้องยอมรับว่าที่ผ่านมา ประเทศไทยมีกรณีทุจริตคอรัปชั่นจากนักการเมืองและแวดวงต่างๆ อยู่มาก และยังมีระบบอุปถัมภ์ ซึ่งต้องกำจัดให้การทุจริตหมดสิ้นไป

" ขณะนี้มีข้อมูลว่า ตัวเลขของการเรียกเงินจากการคอรัปชั่นสูงขึ้นไปถึงร้อยละ 30 ผมก็อยากเรียกร้องไปยังผู้นำและรัฐบาลจีน หากจะมีโครงการร่วมทุนใดๆ กับประเทศไทย ต้องไม่ยอมให้เกิดกรณีนี้เด็ดขาด ผมชื่นชมนโยบายของรัฐบาลจีนที่ออกกฎเหล็กและจัดการอย่างเด็ดขาดกับผู้ทุจริต ลงโทษอย่างจริงจังเห็นเป็นตัวอย่างหลายกรณี หากจีนคิดว่า ไทยเป็นมิตรที่ใกล้ชิดมากที่สุดประเทศหนึ่ง และจะช่วยเหลือกันได้ ก็ต้องช่วยในเรื่องนี้ให้กับเราด้วย อยากเห็นจีนให้ความสำคัญกับเรื่องนี้ ไม่สนับสนุนนักการเมืองไทยที่ไปเรียกร้องผลประโยชน์ใดๆในทุกขั้นตอน นอกเหนือจากประโยชน์ของประเทศ และทุกๆ โครงการที่จะมีความร่วมมือต่อกัน รวมทั้งการซื้อขายข้าวและสินค้าเกษตร ความร่วมมืออื่นๆด้วย"

กรณีตัวอย่างที่เห็นแล้ว คือ โครงการแท็บเล็ตให้กับเด็กประถม 1 ของไทยจำนวนมาก ที่รัฐบาลไทยซื้อจากประเทศจีน ตอนนี้ผลปรากฎแล้วว่า สินค้าเกิดปัญหาจำนวนมาก เรารู้ว่าจีนมีการผลิตสินค้าหลายเกรด และอาจเป็นการเชื่อมโยงผลประโยชน์ระหว่าง นักธุรกิจการเมือง กับพ่อค้าบางกลุ่มที่ไม่ตรงไปตรงมาในการทำธุรกิจ จึงทำให้เกิดปัญหาขึ้น กลายเป็นว่าจีนผลิตสินค้าไม่ได้มาตรฐานส่งมาให้กับคนไทยเกิดปัญหากับภาพพจน์ของประเทศจีน

ขณะนี้ จีนกำลังเปิดประเทศและก้าวไปสู่การพัฒนาประเทศทุกๆด้าน รวมทั้งการสร้างมาตรฐานคุณภาพสินค้าให้เป็นที่ยอมรับในระดับสากลด้วย หากรัฐบาลจีนให้ความสำคัญกับเรื่องนี้อย่างจริงจัง ซึ่งจะเป็นชื่อเสียงของประเทศในระยะยาวก็อยากเรียกร้องขอให้ช่วยติดตาม ตรวจสอบและกำกับดูแลการค้า ทั้งระหว่าง นักธุรกิจด้วยกัน และการค้าในระดับรัฐบาลไม่ให้เกิดการทุจริต เพื่อ เพราะเงิน ที่หายไปร้อยละ 30-40 ส่งผลกระทบอย่างมากต่อคุณภาพสินค้าและการพัฒนาประเทศไทย

โสภิต หวังวิวัฒนา เรียบเรียง