ก่อนเทศกาลสงกรานต์ บริษัททัวร์หลายๆแห่งของจีนจะโพสต์ข้อมูลเกี่ยวกับประเพณีวัฒนธรรม และกิจกรรมการละเล่นต่างๆ ของสงกรานต์ในไทยด้วยภาษาจีนผ่านทางเว็บไซต์ของบริษัท โดยแนะนำว่า ชาวเชียงใหม่ให้ความสำคัญกับเทศกาลสงกรานต์อย่างมาก เพราะถือว่าเป็นโอกาสสำคัญในการแสดงถึงความเลื่อมใสศรัทธาต่อพุทธศาสนา ความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ ความสามัคคีและสนุกสนานในหมู่เพื่อนญาติมิตร และยังเป็นช่วงเวลาที่ญาติพี่น้องซึ่งแยกย้ายกันอยู่ตามที่ต่าง ๆ ได้มีโอกาสกลับมาพบปะสังสรรค์กัน จึงนับเป็นการรวมญาติครั้งใหญ่ที่สุดในรอบปี

วันที่ 13 เมษายน จะเป็นวันมหาสงกรานต์ หรือเรียกตามประเพณีล้านนาว่า วันสังขารล่อง หมายความว่าเป็นวันสิ้นสุดศักราชเก่า ชาวบ้านก็จะกวาดขยะมูลฝอยตามลานบ้านไปกองไว้แล้วจุดไฟเผา ทำความสะอาดปัดกวาดบ้านเรือนให้เรียบร้อย เก็บเสื้อผ้า มุ้งหมอนผ้าปูที่นอนไปซักหรือผึ่งแดด ชำระร่างกาย สระผมให้สะอาด ในวันนี้จะมีการแห่พระพุทธรูปประจำเมืองด้วย เพื่อให้ประชาชนได้สรงน้ำพระเป็นสิริมงคลแก่ชีวิต

ในวันนี้ยังได้ถูกกำหนดให้เป็นวันผู้สูงอายุแห่งชาติของไทย เป็นโอกาสที่ชาวไทยจะได้รดน้ำดำหัวและขอพรจากผู้ใหญ่ ผู้อาวุโสทั้งที่เป็นเครือญาติในครอบครัวและผู้สูงอายุในชุมชน โดยหลายพื้นที่จะมีการเชิญผู้สูงอายุในชุมชนมารวมกันในสถานที่จัดพิธี แล้วหนุ่มสาว เด็กๆผู้มีอายุน้อยกว่าจะนำน้ำเย็นผสมน้ำอบ น้ำหอมแบบไทย นำไปรดที่มือหรือชำระล้างเท้า พร้อมมอบพวงมาลัยดอกมะลิ ดอกไม้หอมคล้องข้อมือ และมอบพรแด่ท่านให้สุขภาพแข็งแรง ขณะเดียวกันก็ขอรับพรจากผู้สูงวัยเพื่อเป็นสิริมงคลแก่ชีวิตในวันเริ่มต้นปีใหม่

ถัดจากวันสังขารล่อง คือ วันที่ 14 เมษายน เรียกว่า วันเนา ในวันนี้ตามประเพณีล้านนา ถือว่าเป็นวันสำคัญและเป็นมงคลแก่ชีวิต จะได้ประสบแต่ความดีงามตลอดปี จะไม่ทำสิ่งที่ไม่เป็นมงคล เช่น ใช้คำหยาบ ด่าทอหรือทะเลาะวิวาทกัน ตอนเช้าชาวบ้านก็จะไปตลาดเพื่อจะจัดซื้ออาหารและข้าวของมาทำบุญ ตอนบ่ายจะมีการขนทรายเข้าวัดโดยขนจากแม่น้ำปิง แล้วนำไปยังวัดที่อยู่ใกล้บ้าน เพื่อก่อเจดีย์ทรายตามลานวัด เจดีย์ที่ก่อขึ้นจะตกแต่งด้วยธงทิวสีต่าง ๆ ธงสีนี้ทำด้วยกระดาษสี ตัดเป็นรูปสามเหลี่ยมชายธง ติดปลายไม้

การขนทรายเข้าวัดนั้นถือคติว่าเพื่อนำมาคืนทดแทนช่วงเวลาตลอดปีที่ผ่านมา ผู้คนเดินผ่านเข้าออกวัดทำให้ทรายจากวัดติดเท้าออกไปข้างนอกวัด ดังนั้นทางวัดจะได้ใช้ทรายเพื่อประโยชน์ในการสร้างหรือถมลานวัด เจดีย์ทรายนี้จะทำพิธีถวายทานในวันรุ่งขึ้น และจะมีการปล่อยนกปล่อยปลาอีกด้วย

ในวันขนทรายนี้ จะมีการเล่นรดน้ำกันและเป็นการเล่นอย่างสนุกสนานที่สุดวันหนึ่ง ผู้หญิงจะแต่งกายชุดพื้นเมือง นุ่งผ้าซิ่น สวมเสื้อแขนยาวทัดดอกเอื้องที่มวยผม ส่วนผู้ชายจะแต่งกายด้วยเสื้อผ้าชุดพื้นเมือง คล้องคอด้วยพวงมาลัยร้อยดอกมะลิ ถือขันบรรจุน้ำคนละใบ เพื่อรดให้กับผู้อื่นและขนทรายเข้าวัดด้วยใบหน้ายิ้มแย้มแจ่มใส

วันที่ 14 เมษายน ยังเป็น วันครอบครัว อีกด้วย ถือเป็นโอกาสที่คนในครอบครัวจะได้มาพบปะ สังสรรค์และทำกิจกรรมร่วมกัน

วันที่สาม ตรงกับวันที่ 15 เมษายน เรียกว่า วันพญาวัน จะมีการดำหัว ซึ่งเป็นประเพณีอย่างหนึ่งของชาวภาคเหนือล้านนา คือ การนำลูกหลานญาติพี่น้องไปขอขมาลาโทษจากผู้ใหญ่ในตอนเย็น

วันนี้ตั้งแต่เช้าตรู่ ชาวบ้านจะจัดอาหารหวานคาวใส่สำรับไปถวายพระที่วัด หรือที่เรียกกันว่า ทานขันข้าว เป็นการถวายทานเพื่ออุทิศส่วนกุศลถึงญาติพี่น้องบิดามารดาที่ล่วงลับไปแล้ว รวมทั้งถวายเจดีย์ทราย ถือว่าเป็นอานิสงส์และเป็นการทำบุญครั้งใหญ่

กิจกรรมที่กล่าวข้างต้นทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นการทำบุญ ทำทาน และการแสดงความเคารพผู้ใหญ่ ผู้อาวุโสรวมทั้งการใช้เวลาอยู่ร่วมกันในครอบครัวชาวไทยช่วงเทศกาลสงกรานต์หรือปีใหม่นี้ เป็นประเพณีที่ชาวไทยปฏิบัติมาอย่างต่อเนื่อง และให้ความสำคัญมากที่สุดของปี เพราะความหมาย คุณค่า และสาระที่แฝงอยู่ คือ

คุณค่าต่อครอบครัว ทำให้เกิดความรักความผูกพันในครอบครัว เช่น สมาชิกในครอบครัวมาทำบุญร่วมกัน ลูกหลานมารดน้ำขอพรจากพ่อแม่เพื่อเป็นสิริมงคลในการเริ่มต้นปีใหม่

คุณค่าต่อชุมชน เป็นวันที่ก่อให้เกิดความสมัครสมานในชุมชน เช่น การได้มาพบปะสังสรรค์ ทำบุญร่วมกันในวัด ชมการละเล่นสนุกสนาน หรือเล่นสาดน้ำในหมู่เพื่อนฝูง คนรู้จักด้วยมิตรไมตรี

คุณค่าต่อสังคม เป็นประเพณีที่ก่อให้เกิดความเอื้ออาทรต่อสิ่งแวดล้อม เช่น การทำความสะอาดบ้านเรือน และสิ่งของเครื่องใช้ของตนให้สะอาดหมดจด เพื่อต้อนรับปีใหม่ด้วยความแจ่มใส เบิกบาน หรือช่วยทำความสะอาดสาธารณสถานต่าง ๆ ไม่ว่าวัดวาอาราม อาคารสถานที่ราชการ เป็นต้น

และคุณค่าต่อศาสนา การทำบุญตักบาตรเลี้ยงพระ ฟังเทศน์ สรงน้ำพระ ปฏิบัติธรรมหรือปล่อยนกปล่อยปลา เหล่านี้ล้วนแล้วแต่เป็นการสืบทอดพระพุทธศาสนา และเป็นการปฏิบัติที่นำความรุ่งเรืองมาสู่ชีวิตทั้งสิ้น